Dat muziekonderwijs positieve effecten heeft op de ontwikkeling van kinderen is al lang geen nieuws meer. De Limburgse Bond van Muziekgezelschappen gaf het academisch adviesbureau UniPartners Maastricht opdracht om de gunstige effecten eens vanuit een andere invalshoek te belichten: wat betekent die posi­tieve invloed van muziekonderwijs voor de maatschappij en het bedrijfsleven? Conclusie: uiteindelijk profiteert de hele gemeenschap van muziekonderwijs.

^{tekst: redactie LBM}

Een simpel voorbeeld. Het Ieren bespelen van een muziekinstrument doet een groot beroep op de fij­ne motoriek. Een goed ontwikkelde fijne motoriek is niet alleen in het dagelijks leven belangrijk, maar ook in 
het bedrijfsleven. Stel je eens voor dat de chi­rurg moeite heeft met de aansturing van de spieren, zenuwen
en gewrichten in zijn vingers. Daar moet je toch niet aan denken als je op de operatietafel ligt. Maar ook bezigheden zoals een lamp verwisselen, een fietsband plakken of schoonmaken doen een beroep op de
fijne motoriek van mensen. Een goe­de ontwikkeling hiervan is dus heel belangrijk. 

De onderzoekers Marleen van Tetering en Leonie Wassen van UniPartners Maastricht hebben zowat alle wetenschappelijke studies die er de afgelopen jaren in binnen- en buitenland zijn gedaan naar de effecten van muziekonderwijs op de ontwikkeling van kinderen onder de loep genomen. Tientallen onderzoeken, rapporten, artikelen en interviews werden voor dit litera­tuuronderzoek geanalyseerd. Ook interviewden de onderzoekers een expert op het gebied van neuropsychologie en muziek. Vervolgens is op basis van de uitgebreide inventarisatie gekeken of er een samenhang aanwezig is tussen mu­ziekonderwijs op de basisschool en de invloed daarvan op het bedrijfsleven en de maatschappij. De onderzoekers komen tot de slotsom dat de positieve effecten van muziek-onderwijs ook op tal van andere terreinen doorwerken. Muziekon­derwijs levert onmiskenbaar een belangrijke bijdrage aan een goed functionerende maatschappij. 

LBM-voorzitter Raymond Knops legt uit dat de bond met het onderzoek een dub­belslag wil slaan.
"Het bevestigt niet alleen dat muziekonderwijs goed is voorde ontwikkeling van kinderen, maar dat er
ook een samenhang bestaat tussen muziekonderwijs en het functio­neren van mensen in de samenleving." Uitgangspunt van het onderzoek is de hoofd­vraag: wat zijn de positieve effecten van muziekles op de basisschool ten aanzien van cognitie, het brein, sociale en persoonlijke ontwikkelingen de motorische ontwikkeling van een kind en hoe zijn deze voordelen toepasbaar in de samenleving en het bedrijfsleven?
In het eerste deel van het onderzoek passeren resultaten uit tal van eerdere onderzoeken de revue. 

'Er bestaat een samenhang tussen muziekonderwijs en

het functioneren van mensen in de samenleving' 

Zo worden de effecten van muziekonderwijs en -beoefening op aspecten zoals het intelligentiequotiënt, executief functio­neren (zoals het onderdrukken van impulsieve ac­tie), het geheugen, taalontwikkeling, gehoorvaardigheden en ruimtelijk inzicht in kaart gebracht. Ook wordt de invloed van muziekonderwijs
op het functioneren van het brein (de zogeheten plasticiteit in het brein) en de daaruit voortvloei­ende effecten voor taalontwikkeling, sensorische en motorische handelingen, associatief leren, verbeeldings-
kracht, et cetera op een rij gezet. Datzelfde geldt voor allerlei sociale en persoonlijke aspecten die tot ontwikkeling komen bij het leren bespelen van een muziekinstrument. 

Vervolgens zetten de onderzoekers al die eigen­schappen af tegen het functioneren van mensen in de dagelijkse praktijk. In een maatschappij waarin mensen gemiddeld twee derde van hun leven werken,
speelt bijvoorbeeld samenwerking een steeds grotere rol. Het is daarom belangrijk dat mensen goed met elkaar overweg kunnen. Een aspect dat via het bespelen van een instru­ment in een muziekvereniging als
het ware met de paplepel wordt ingegoten.  

Naast sociale vaardigheden zijn ook cognitieve eigenschappen (het vermogen om kennis op te nemen, 
te ont­houden en uit te wisselen) belangrijke aspecten in het dagelijks leven van mensen. Ook deze factoren worden door het leren bespelen van een muziekinstrument op een positieve manier beïnvloed. 
Bedrijven maar ook opleidingen stellen steeds hogere eisen aan hun werknemers en studenten en zijn 
sneller geneigd mensen aan te nemen met een hoger IQ. Oplossingsgericht denken, impulsen onderdrukken en kunnen plannen zijn allemaal aspecten die door muziek­beoefening getraind en aangeleerd worden en
op de werkvloer van essentieel belang zijn. Het is slechts een greep uit de vele voorbeelden waaruit volgens de onderzoekers blijkt dat muziekonderwijs en -beoefening direct van invloed zijn op het functioneren van mensen in het bedrijfsleven en de gemeenschap. Hoewel er ook haken en ogen aan het onderzoek zitten (alleen de positieve aspecten zijn opgenomen in het rapport), staat het volgens de onder­ zoekers vast dat de gunstige effecten van muziekonderwijs hoe dan ook bijdragen aan een goed functionerende maatschappij. Je kunt zelfs stellen dat het bedrijfsleven zichzelf een goede dienst zou bewijzen door te investeren in muziekles. Dat is volgens voorzitter Knops in eerste instantie ook de achtergrondgedachte geweest om opdracht te geven voor het onderzoek. "Nu de overheid zich steeds meer terugtrekt, zijn verenigingen meer op zoek naar verbindingen met het bedrijfsleven. Om de in­teresse te wekken bij bedrijven die zich op basis van maatschappelijk ondernemerschap graag willen profileren, hebben verenigingen een ver­haal nodig om hun verankering binnen de ge­meenschap te onderbouwen." 

Uiteindelijk is er volgens Knops een verhaal uit de bus gekomen dat ook inzetbaar is bij het werven van nieuwe leden, overleg met gemeenten over subsidies of besprekingen met basisscholen over het belang 
van muziekonderwijs. "Met dit onderzoek hebben verenigingen een wetenschappelijk onderbouwd
verhaal in handen waarmee ze de positieve effecten van muziekonderwijs en muziekoefening kunnen beargumenteren."•